Không biết thời xưa hay ở tương lai làm sao, nhưng ở thời đại ta, trong lãnh vực trung học, đại học, bạn trai hay bị náo động tinh thần quá. Chắc bạn để ý nhiều cháu trai trong gia đình cho sự ngủ là một sự sung sướng. Họ đem bao nhiêu kỷ niệm êm đềm của thời ái ân cũ để gieo vào đó nọc rắn ghen tương hầu bôi lọ bến cũ của thuyền lòng họ.
Nổi một mụn bọc, mặt lớn mặt nhỏ, họ nghe khổ làm sao. Vậy các bạn trai viết khi về già họ còn dám bình tĩnh đọc không? Chờ lúc sinh lực trào tràn, mộng đời đang lên họ cảm thấy mình đã được chuẩn bị sẵn để lãnh trách nhiệm, để lo việc to.
Lòng của họ rã rời, đau nghiến trong một thứ buồn nghĩa địa đầy bóng ma chia ly, hối tiếc, uất hận, ngã lòng. Vấn đề tế nhị, phức tạp, hơi khó nói thẳng. Nói vậy họ sợ mích lòng bạn gái lắm đấy, nói mà lo lo, lo nhưng vẫn nói vì tin mình và phải cho thiên hạ biết mình là phái mạnh.
Người ngon ngọt lại hiểm độc. Trong mười thanh niên có đến tám người không yêu vì người tình mình học giỏi, có đầu óc cao thượng, có những hành vi anh hùng mà yêu vì cái mà người ta gọi là nhan sắc. Họ có lẽ không dám khinh người để cho mình sống trong xã hội như con công lạc giữa bầy gà.
Thầy giảng bài càng hấp dẫn họ càng đánh cờ, viết thư tình, ngủ càng dữ. Trong trường, họ hồ nghi năng lực của thầy giáo. Về đường tinh thần có những ảnh hưởng đáng tiếc nầy: Trí nhớ mòn mỏi đi, trí tuệ mịt mờ, ý chí bạc nhược, trí tưởng tượng khô cạn.
Họ hay gặp gỡ nhau tổ chức uống trà, ăn nhậu, nhất là cỡi xe đạp, kéo đi bách bộ cả đám để chọc gái, để thảo luận về yêu đương. Nhưng chưa có sự nhấn mạnh về tính giáo dục trong gia đình và ở học đường thì các tổ chức tôi sợ khó đi sâu vào tâm hồn tuổi xuân. Jean Le Presbytre nói: Bạn yêu người tình cách cao thượng, khiết bạch, siêu nhiên như người ta yêu một thiên thần.
Phải! Tuổi hoa niên là tuổi vô tư lự, có gặp chuyện gì rắc rối, lo lấy một lúc rồi thôi. Trên đường tiến hóa ấy, tinh thần lại bị chi phối bởi thủtính , làtính hoạt động theo bản năng. Trong gia đình, anh hai, anh ba đi tác mương đem tôm cá về giao cho chị.
Cũng chính họ thường là khách của thanh lâu mà trong xã hội không mấy ai để ý. Đừng ai trông chạy theo kịp thời gian hớt tóc của họ. Được chỉ giáo, trông nom thì đáng khen lắm.
Thì ra lương tri của họ khả quan lắm. Rất có thể nhờ biết làm chủ tâm hồn, nhiều người trai có ái tình tốt đẹp lắm. Ngoài xã hội họ quan tâm đến phép lịch sự.
Cánh rừng bị màn đ êm bao phủ đã huyền bí lại bí hiểm hơn. Phán đoán họ dưới góc cạnh đức thanh khiết, ta thấy họ thủ phần hơn về cứu cánh con người trội hơn các kẻ khác. Xuyên qua lớp kiến tình yêu, bạn thấy người yêu của bạn là tuyệt sắc, tuyệt tài, tuyệt đức.