Một hiện tượng trên thị trường mà Warren tin tưởng là nếu công ty làm ăn tốt trong một thời gian dài thì giá cổ phiếu cũng sẽ tăng theo để phản ánh đúng giá trị gia tăng của công ty. Nhưng nếu một công ty phải liên tục thay đổi sản phẩm hay dòng sản phẩm của mình để tồn tại trong thị trường, lúc đó gần như không thể tiên đoán tương lai thậm chí chỉ trong thời gian ngắn sắp tới. Và thay vì dùng tiền của mình để trải nghiệm những việc táo bạo trong cuộc sống, bạn cuối cùng chỉ chăm chăm làm sao kiểm soát tài sản của mình khỏi bọn gia nhân, luật sư, kế toán, hay những người được gọi là quản lý tiền bạc, những người đang cố hết sức mình giúp bạn chuyển tiền từ túi của bạn sang túi của họ.
Không gì bằng viết lách để buộc bạn phải suy nghĩ và diễn đạt ý tưởng của minh một cách mạch lạc. Giao dịch điên rồ gắn liền với các quỹ đầu tư hỗ tương gần như không bao giờ dứt. Bạn chỉ có thể sống và đi tới.
Nó trở thành một công cuộc đầu tư không đáng thực hiện, và như Warren nói, ông đã đau lòng dẹp nó qua một bên. Trường hợp đầu là một chỗ ngồi trên toa hạng nhất đến với đường Thuận lợi; còn trường hợp kia là một chỗ ngồi trên toa chở hàng vừa chậm chạp, vừa dằn xóc đến một địa điểm hẻo lánh ở vùng Siberia. Trong vòng 100 năm qua, Coca- Cola đà trải qua hàng chục nhà quản lý, có người vĩ đại nhưng cùng có người không, dù vậy nó vẫn là một công ty tuyệt vời.
Điều này tạo ra những cơ hội mua vào cổ phiếu các công ty có tiềm năng kinh tế dài hạn tốt nhưng đang gặp phải một số vấn đề trong ngắn hạn. Bạn không muốn mình phải lo lắng không biết chiếc dù có bung ra khi bạn sắp nhảy khỏi máy bay, và tương tự như vậy bạn không muốn nghi ngờ sự liêm chính của người bạn sắp bắt tay giao dịch kinh doanh. Trong khi đó, những công ty vĩ đại có giá cổ phiếu giảm khi thị trường chứng khoán sụp đổ đều ngay lập tức phục hồi khi thị trường nhận thấy năng lực sinh lợi của họ không hề suy suyển.
Nếu bạn không phạm sai lầm, bạn sẽ không thể ra quyết định. Nếu ai cũng đồng ý với bạn rằng một cổ phiếu nào đó sẽ là một Microsoft thứ hai, thì bạn sẽ phải trả một cái giá cao ngất ngưởng — nghĩa là sẽ chẳng còn lợi nhuận bao nhiêu mà rủi ro lại nhiều. Ba mươi năm sau con số 10 triệu này đã tăng lên thành 1,5 tỉ.
Nếu bạn muốn kiếm tiền từ thị trường chứng khoán, bạn cần phải mua cổ phiếu của một công ty vĩ đại với giá hợp lý, hoặc giá thấp và giữ chúng trong một thời gian dài - từ đó giúp cho phần thu nhập giữ lại của công ty được tích lũy để đẩy giá trị gốc lên. Bạn không thề làm giàu bằng cách mua những cổ phiếu thời thượng. Đề nghị nắm giữ một vật gì đó suốt 30 năm đòi hỏi sự hy sinh cá nhân thậm chí còn rất hiếm thấy trong một tu viện, huống chi là trong ngôi nhà của người môi giới.
Quy luật của Warren rất đơn giản: Nếu không giải thích được thì đừng tham gia. Sự chênh lệch giữa một công ty cần nguồn vốn lớn để tăng trưởng và một công ty tăng trưởng không cần vốn là rất lớn. Tình trạng này đương nhiên tạo ra nhiều cơ hội cho những người biết định giá trị dài hạn của doanh nghiệp.
Tôi nhận ra mình thường hay trích dẫn lời của ông, hoặc bật lên những suy nghĩ về chúng như một cách để ngăn mình khỏi mắc sai lầm, không bị cuốn vào cơn cuồng phong náo nhiệt của thị trường đang lên. Nhưng ngay cả một tay nài trung bình cũng có thể thắng giải trên một con ngựa chiến. Sợi dây xích thói quen nhẹ đến mức rất khó có thể cảm nhận nhưng cũng nặng đến mức rất khó gỡ bỏ.
Tiền bạc chỉ càng nhấn mạnh thêm bản chất sẵn có của bạn. Điểm mấu chốt là phải xác định liệu sai lầm này có thể sửa chữa được hay không. Nếu bạn muốn kiếm tiền từ thị trường chứng khoán, bạn cần phải mua cổ phiếu của một công ty vĩ đại với giá hợp lý, hoặc giá thấp và giữ chúng trong một thời gian dài - từ đó giúp cho phần thu nhập giữ lại của công ty được tích lũy để đẩy giá trị gốc lên.
Chính là vì cơ hội được thu lại tiền nhanh chóng dễ dàng thông qua tiên đoán khiến họ đổ tiền ngày càng nhiều vào những canh bạc đến mức cháy túi. Một công việc không thử thách gây nhàm chán, không mang đến sự kính trọng, và chỉ thu hút được những người không có động lực làm việc. Không dễ gì có cơ hội cho nhà đầu tư kiếm được giá hời.