Lạy Thượng đế xin ban cho loài người tri ân. Ở thời đại ta có cái nguy hiểm nầy là người ta vì không có một quan niệm chân chính về vũ trụ, về con người nên khi bàn về thanh niên hay bị rơi lại trong những lý thuyết kêu như trống mà rỗng như bộng. Tôi đã gặp trên hai nam thanh khật khùng, tướng diện cà ngất, cà ngơ, ăn nói nhểu nhảo mà hay chọc gái, gặp giai nhân đi theo ngó cách trắng trợn.
Mà tại vấn đề hay vật khách quan nào đó có một cái gì nổi bật lên kích thích họ, họ như cái máy để ý tới rồi cũng như máy phán đoán, đánh giá trị hư thực, trúng, sai. Phải tìm hiểu họ, chỉ điều khôn lẽ dạ cho họ hơn là chỉ biết rầy mắng, chế nhạo. Bạn hãy tập tách biệt lòng bạn yêu những vật phàm.
Bạn trai không thoát khỏi định luật ngàn đời nầy. Nhưng cũng có nhiều lòng bẩn chật, keo kiết coi tiền bạc như bánh xe. Lẽ ra đến đây tôi ngưng bút.
Nhưng họ không có xu hướng tinh thần tự nhiên dồn tâm tư vào những gì đòi hỏi sự suy xét nhiều. Gái thì lấy Cécile, trai thì lấy Bertrand của Francoise Sagan làm quan thầy, làm quân sư. Aùi tình vũ bảo, ít trung tín.
Đó là nói ngoài xã hội, ngay trong học đường, nơi mà họ thường chung sống với bao giáo viên, giáo sư, giảng sư, bè bạn, họ vẫn nhát. Bạn trai ai lấy lòng họ được họ dám làm nhiều việc hy sinh cao cả. Mà các hạng sau nầy cũng may chiếm thiểu số trong giới bạn trai.
Người ta thấy họ lố bịch, quá trớn, nông nỗi làm sao ấy. Con người có xác và hồn. Cha mẹ khi thấy con trai của mình lố 12, 13 tuổi mà có những hiện tượng nầy thì cứ đơn sơ nói thẳng cho chúng ăn mặc kín đáo đừng e ngại để con mình lắm lúc bối rối đâm ra có những tâm tình không hay như tôi trình bày dưới đây.
Hỡi bạn trai, đó là kho vàng của lòng bạn. Anh ruột và chị dâu xích mích, chị dâu buồn ngồi ở góc phòng rơi lệ. Họ chưa tới lúc lãnh hội những ý tưởng cao sâu.
Nhưng phần đông bạn trai tự cao không phải vì họ ý thức mình cao cả để khinh người: họ tự cao chỉ vì tự trọng thôi. tính bạn trai phần đông ít lo cho mình tỉ mỉ như bạn gái, nên khi ngủ có khi nằm bậy trên phản gỗ, ở trường kỷ, trên võng, hay đi văn v. Nếu họ càng trở thành một kẻ đáng thương hại, dù có tâm hồn cao thượng thì người thanh niên càng bớt yêu họ.
Các hiện tượng nầy báo hiệu rõ rệt bạn trai đã qua hẳn thời kỳ tiền thanh niên và bước qua cửa thanh niên. Ai mà không ngã đầu trước ý chí cương quyết nên thánh của một nữ thánh Têrêsa. Tân hồn bạn ờ trong một tình thế thực rùng rợn.
Mới đọc lên người ta có cảm tình ngay. Lẹ len mi thì chắc bất mãn Paul Guth và TT đến phát cáo. Vì lẽ đó, trước khi mổ xẻ tâm hồn họ, ta thử đặt cái nhìn thống quán trên tiến trình của thể xác họ lúc thanh xuân.