Vậy mà có cái gì không xuôi. Trên đường đời khấp khểnh, bạn và tôi nếu ta học cách làm cho những sự đụng chạm dịu bớt đi, thì cuộc hành trình của ta cũng dài hơn và êm đềm, sung sướng hơn. Nhưng một ngày kia, khi tới lục tuần, ông ngó xuống tấm thảm ở trên sàn nhà thì.
Rồi tôi nhắm mắt lại, nghe hơi phì từ vói ra. Những khi rảnh, bạn có thể nghỉ ngơi vì hễ gắng sức thì thần kinh căng thẳng, không phải là nghỉ ngơi nữa. Housman không làm cho bạn cảm động thì tôi xin kể lời của một người Mỹ nổi danh nhất ở thế kỷ này, trong số những người theo thuyết vô thần: Theodore Dreiser.
Bây giờ lại có kẻ muốn dạy khôn ta, có vô lý hay không?" Xin tha thứ tất cả những lỗi lầm của con. Kế đó ít lâu, một người bạn thân đến thăm tôi.
Cách đây mấy năm, khi tới một vùng hẻo lánh miền Floride, tôi đã làm quen với một trại chủ. "Má tôi bỏ nhà hồi tôi hồi chín tuổi và ba tôi mất hồi tôi có 12 tuổi. Vậy dù có phải gây mối bất hoà trong gia đình thì cũng đành, chứ đừng bao giờ nghĩ rằng cha mẹ muốn ta làm nghề gì ta làm nghề đó! Hễ không thích thì đừng làm.
Nhưng cháu chắc rằng cố sẽ nén buồn được, nhờ chân lý cô đã tự tìm thấy. Trước kia tôi thường trả lời miệng mà không chép lên giấy, nhưng từ lâu tôi bỏ lối ấy vì nhận thấy rằng chép những câu hỏi và trả lời lên giấy làm cho óc tôi sáng suốt hơn. Bởi vậy họ tố cáo ông quyên tiền để thám hiểm cho khoa học mà rồi lại ăn no "nằm khềnh" ở gần Bắc cực.
Cách đó giúp tôi nhận xét một cách lạnh lùng, khách quan và diệt được hết những cảm xúc. Tôi rán suy nghĩ tìm một giải pháp. Năm trăm năm trước khi Thiên Chúa giáng sinh, triết gia Hy lạp Heraclite bảo đệ tử rằng: "Mọi vật đều thay đổi.
Tôi có một công việc làm mà tôi thích: chu cấp cho đứa cháu ấy để nó nên người. Xem đấy bạn thấy rằng Chúa Giê Su, khi dạy "ta hãy yêu kẻ thù của ta", không những đã vạch ra cho những kẻ theo đạo Ngài một con đường tinh thần, đồng thời lại đã dạy họ một bài học về cách giữ gìn sức khõe mà khoa học trong thế kỳ hai mươi này cũng phải công nhận là đúng. Nhưng nếu chúng ta không làm từng việc một, chậm chạp, đều đều như những hột cát chui qua cái cổ đồng hồ kia thì chắc chắn là cơ thể và tinh thần ta hư hại mất".
Rồi lần lần tôi thất vọng đến nỗi khinh nghề và có ý giải nghệ. Nhưng về đời sống, đời sống hằng ngày của ông, thì Tolstoi 70 tuổi không khôn hơn Franklin hồi 7 tuổi chút nào. Ông kiếm tên và địa chỉ của những người tàn tật khác và viết những bức thư vui vẻ an ủi họ để họ và ông cũng được vui lòng.
Vậy muốn diệt tật hay lo, để nó đừng diệt ta, bạn nên theo quy tắc này: Ông già đáp: "Phải, họ công kích dữ thiệt, nhưng bác nên nhớ rằng không ai thèm đá một con chó chết cả". Ông lão người Đức đã dại mà tranh luận với các bạn về chính trị.
Ông Henry Ford cũng nghĩ tương tự: "Khi tôi không điều khiển được biến cố thì mặc cho biến cố nó tự điều khiển lấy". Tôi thấy đời tôi thay đổi hẳn, chẳng những lúc ấy mà cho tới mấy năm sau nữa". Vậy cái gì làm cho ta mệt?