Tập cho tinh thần sống thánh thiện lúc ở một mình cũng như lúc sống tập thể. Nhưng nói chung mà nói cơ cấu sinh lý của bạn trai được cấu thành bằng những đường gân thớ thịt tự nhiên hiếu động. Nói đúng hơn là họ có đầu óc đả đảo.
Còn Brizeux lúc đời đang lên có lần cao hứng nói: Tôi muốn làm César hay không làm gì hết. Nhưng tâm hồn ấy tôi thấy có thể thành công to mà cũng có thể thất bại to. Một số đông bạn trai ngày xưa và ngày nay cũng có một thiểu số vấn đề lòng mình rung động yêu đương với bao nhiêu mộng vàng, nhưng họ chờ sự quyết định tối hậu của cha mẹ.
Họ vẫn có thể yêu một người con gái, vừa có lúc chưởi kẻ ấy, xử tàn tệ như đánh đập nữa. Đem lý mà chọi với họ chỉ làm cho họ bất mãn thôi. Còn bạn và tôi vô lớp dạy học: coi chừng có không ít bạn trai học hằng mấy chục trường ngồi tréo ngoải dưới chuẩn bị dạy chúng ta môn sư phạm.
Phải khôn ngoan lắm khi bàn tính giáo dục chỗ công cộng. Thế nào rồi ta cũng già. Tâm tình yêu mến tư biệt nầy càng nồng nhiệt nếu họ bị sống trong một hoàn cảnh đóng kín.
Tôi thấy lời phê phán nầy gắt quá. Phải tế nhị thu tâm họ mới thấy được hết những ưu khuyết của họ để ta đề cao hay bổ túc. Trừ một số rất ít người nam vì nuôi chí cả sống độc thân để dễ dàng đạt chí, có một số nhỏ bạn trai lỡ thời vì thất bại trên trường tình hay những lý do đặc biệt nào đó mà ở vậy.
Tinh thần họ là con thuyền mà biển là tình cảm náo động nên người ta đừng lấy làm lạ sao có không ít bạn trai vô lớp học, xác ngồi đó mà hồn bay đâu đâu. Tôi đã chứng minh chân lý ấy. Nếu biết được tâm lý con người thì nhà giáo dục cứ bình tĩnh và cho đó là tự nhiên.
Ta có thể nói đ àn ông phản bội hay hối hận và nếu được giúp đỡ khôn ngoan sẽ phục thiện. họ không dễ dàng thấy cái thuận trong cái nghịch, cái thiện trong cái ác. Tôi xin lược trích một đoạn.
Nhưng nó phải số phận bấp bênh thể nào. Vì các công tác gia đình, xã hội đòi nhiều sự thông minh, cương quyết, sự hăng hái, sự tưởng tượng và ký ức nên cơ cấu tâm lý bạn trai cũng được Đấng quan phòng sáng tạo cách chuyên biệt. Nhà giáo dục cảm thấy khó thuyết dụ.
Mà việc viết thư tâm tình không nắm siết tâm hồn họ bằng tàn trữ những cánh hoa tâm tư của bạn tình họ nhờ gió duyên mang đến. Tư tưởng nầy cao siêu quá, tôi không dám xin bạn thực hành. Trước hết phải biết rõ rệt nhục lạc là phương thế Tạo hóa dùng để cho con người tiếp tay với Người sáng tạo nhân loại trong hôn nhân .
Nếu chàng Thúc Sinh của Nguyễn Du có hồi vênh mặt nói: Ai có nhúng tay vào việc giáo dục tất có những kinh nghiệm nầy là dặn điều gì cho mấy cậu trai phải hai ba lần. Tôi muốn nói nhân cách của họ bắt đầu xuất lộ.