(17) Tâm: Tức là cái Biết linh hoạt, và sống động ở trong ta. Họ đầu còn được gọi là “tín đồ” nữa nếu trên cõi đời không còn những kẻ được họ gọi là “bất tín” – không tin vào những điều mà họ tôn thờ? Những ý nghĩ của bạn không còn thu hút hết tất cả sự chú tâm của bạn nữa.
Những mặc cảm mà ta có về bản thân mình như “Tôi là một kẻ bất tài” hay “Tôi là một chẳng ra tích sự gì”…cũng vậy, đây là những cảm nhận không thực sự hiện hữu, mà chỉ là những kết luận sai lầm của riêng mình về chính mình, chỉ nằm ở trong đầu mình mà thôi. Đa số chúng ta hoang phí cuộc đời mình trong ngục từ của những suy tưởng không-có-chủ-đích, hay những lo sợ triền miên. Khi một ý tưởng khởi lên ở trong đầu chiếm lấy toàn bộ sự chú tâm của bạn, điều này có nghĩa là bạn đã hoàn toàn đồng nhất mình với tiếng nói vang vang ở trong đầu mình.
Từ xưa đến nay, có nhiều người đã từng đương đầu với những mất mát lớn lao, bệnh tật, lưu đầy, hoặc đợi chờ cái chết đến, nhờ chấp nhận được những-điều-không-thể-chấp-nhận-được, nên họ đã tìm ra được “sự yên lắng vượt lên trên những hiểu biết thông thường ở trên đời”. Bạn sẽ cảm thấy đồng nhất với những gì bạn đang cảm nhận qua sự tĩnh lặng. Suy tư và khái niệm tạo nên một bức tường giả tạo, một sự ngăn cách không cần thiết giữa người với người.
Tầm là chiều không gian rộng lớn hơn những gì ý tưởng ta có thể nắm bắt được. Hãy để cho sự tĩnh lặng hướng dẫn tất cả những lời nói và việc làm của bạn. Bạn có thường gặp phải và hay lặp lại những tấn tường gây gổ trong quan hệ luyến ái của mình? Có phải những bất đồng chẳng đáng gì những thường gây nên những tranh luận gay gắt và những khổ đau trong tình cảm?
Đó chính là không gian bên trong của nhận thức thuần khiết, đó cũng chính là Tâm(5). Chúng ta thường quá vội vàng khi có ý phê phán hay kết luận về người khác. Tuy nhiên, điều khác biệt ở đây là, những điều được viết ra đây không thuộc về một tôn giáo nào hoặc truyền thống tâm linh chuyên biệt nào cả, nhưng nó có khả năng đáp ứng được nhu cầu tâm lĩnh của rất nhiều người.
Sự thông thái không phải là sản phẩm của suy tư. Lòng oán hận và trách móc ở trong họ tạo thành một phần chính yếu trong cảm nhận của họ về tự thân. Cho nên bạn sẽ không có cơ duyên đọc được những dòng chữ này.
Rồi thử xem chuyện gì sẽ xảy ra. Điều này sẽ giúp cho bạn dễ dàng nhận diện những thói quen, những cách suy nghĩ tiêu cực mà trước đây bạn chưa hề nhận ra. Đó là niềm vui của an nhiên tự tại – an nhiên tự tại vì đã biết được bản chất chân thực của mình.
Khi bạn tìm đến thiên nhiên như thế này, thiên nhiên sẽ thân thiện với bạn và sẽ tham dự vào quá trình chuyển hoá tâm thức của nhân loại và tâm thức của hành tinh này. Điều mà người thân có thể làm là giữ cho lòng mình đừng quá bi thương khi người thân hấp hối hay vừa mất, vì khi mình khổ thì người ấy sẽ cảm nhận nỗi khổ của mình với cường độ gấp trăm lần nỗi khổ của mình. Hãy nhìn bông hoãem chúng có mặt và chấp nhận đời sống sâu sắc như thế nào (53).
Khi nào bạn bị chìm đắm trong những suy tưởng bó buộc, không cưỡng lại được, đó là lúc bạn đang muốn trốn chạy những gì đang hiện diện (19). Khu rừng nguyên thuỷ sẽ trở thành những nơi khai thác gỗ; chim chóc trở thành một công trình nghiên cứu; đồi núi chỉ còn là motọ hầm mỏ để khai thác… Bạn sẽ cảm nhận được sự sâu lắng của vật đó trong trạng thái an nhiên tự tại – hoàn toàn đồng nhất với những gì đang hiện diện và nơi những thứ ấy đang xảy ra.
Đang thở vào thị bạn biết là mình đang thở vào. Hãy mang thái độ chấp nhận vào trong những-gì-bạn-đang-không-chấp-nhận. Trên mặt hình tướng, chiều hướng này biểu hiện là một mong muốn một sự toàn vẹn qua sự phối hợp của hai đối cực Nam-Nữ, m-Dương.