Nhưng khi muốn nhớ, tuy lâu nhớ, bạn trai nhớ lâu và có thể dùng ký ức để suy luận, tìm ra những kiến thức mới lạ. Họ đang bị lòng tự ái chi phối mà. Tận gốc kẹt cõi lòng họ thấy thiếu một cái gì, cái gì đó không tên, không tuổi.
Nếu tôi nói về đường tình cảm nhất là trong lãnh vực ái tình bạn trai là phái yếu còn về ý chí tôi phải công nhận bạn trai là phái mạnh. Người bạn trai chưa phải là người nuôi chí lớn nhưng không phải không có nhiều cao vọng. Nếu chàng Thúc Sinh của Nguyễn Du có hồi vênh mặt nói:
Thấy mình có thân thể cường tráng, họ đứng gần tuổi đi về già của người cha, gần hình dáng mảnh khảnh của mẹ và chị, đâm ra ý nghĩ tự khoái về sinh lực của mình. Vậy hỡi bạn trai, đời bạn quý báu lắm. Ai không biết thấy họ tha thướt tưởng đâu là hiền dịu.
Không phải họ chọn theo lý tưởng người lớn đâu. Thế mà oái ăm, có nhiều bà vợ không coi thái độ nhịn của chồng là vì trọng danh dự mà tưởng là dễ ăn hiếp, đem lối ăn nói hổ cái ra xử tệ với chồng. Trong một mục trước tôi nói bạn trai ưa lý sự không phải muốn chứng minh chân lý phổ đồng mà tại muốn cho ai nấy biết mình nói trúng.
Khỏi cần nói bạn cũng dư biết tình yêu của một chàng thanh niên đối với một thiếu nữ nồng nhiệt hay lạnh nhạt tùy kẻ nầy đẹp ít hay đẹp nhiều. Trong (L'âme de l'dolescent) P. Nhưng con à, có một sinh vật tốt đẹp, huyền bí hơn hết là con người Tạo hóa sáng tạo cái mà mẹ gọi là con người gồm hai hữu thế: một nam và một nữ.
Nói xấu, chỉ trích kẻ bội bạc không tiếc lời. Thầy rao bài lẹ, thì họ rầy bằng cách tắc lưỡi, quăng bút. Đứa bé trai có lần ăn khế ngọt hễ sau thấy khế là đòi ăn, tưởng khế nào cũng ngọt.
Bạn trai nếu xét về tình cảm thì nhất định không mạnh hơn phái đẹp đâu. Phản ứng tâm lý đối ngoại của họ khi bị ai đả kích là quần quằn, quạu quọ. tính nổi bực nhất là giả dối, muốn hại người mà ra bộ thương hại người.
Lúc thay đổi quần áo họ lo kín đáo. Vì hiểu như vậy, người ta không còn ngạc nhiên sao trong xã hội, đ àn ông vụn trộm ái tình hơn đ àn bà, có vợ chính thức mà vẫn đi nhà điếm, có nhiều vợ lẽ công khai. Đi đâu mà áo quần rủi rách một chút, họ ngột ngạc,khó chịu, bẽn lẽn.
Họ không thấy nổi manh tâm của bạn trai nhất là khi gặp đau khổ. Còn bạn và tôi vô lớp dạy học: coi chừng có không ít bạn trai học hằng mấy chục trường ngồi tréo ngoải dưới chuẩn bị dạy chúng ta môn sư phạm. Yêu ai họ cứ tưởng tượng ai cũng tốt, cũng chung thủy như họ.
Đó là thái độ bạn trai phải có trong xã giao. Việc giáo dục nầy là tất yếu: nếu bỏ qua hay cẩu thả, bạn trai sẽ thành võ phu, ăn nói thô lỗ, đối xử cộc cằn, hành động bạo ngược. Tôi muốn nói sự chọc ghẹo, trừng giỡn, lả lơi khi gặp bạn gái.